Inleiding
Het is fascinerend dat de keten van DNA geen enkele doorbroken werd van de eerste mens tot mezelf. Dit betekent dat al mijn voorouders alle ontberingen (zoals epidemieën, oorlog, hongersnood…) hebben doorstaan of zich tijdig hebben voortgeplant. Ongelooflijk. Ik ben al blij als ik uit mijn bed raak.
Dag Grijze Muis
Het Menselijkgenoomproject begon in 1990 en kwam in 2003 tot de conclusie dat 99,9 % van het menselijk DNA identitiek is. DNA-testen gebruiken dus de 0,1 % om onze etniciteit te berekenen.
Sorry to break the news:
You are not that special!
3 Grote Testen
Tegenwoordig is DNA-analyse een booming business. Ik heb ook mijn roots verkend via DNA-testen. Meest populaire testen:
- Autosomale DNA-test: resultaten van beide ouders.
- MtDNA-test: resultaten van rechtstreekse moederlijn.
- Y-DNA-test: resultaten van rechtstreekse vaderlijn. Deze test kan ik niet doen omdat ik een vrouw ben.
Autosomale DNA Resultaten
Autosomaal DNA wordt soms ook atDNA of Admixture genoemd.
De resultaten van een autosomale DNA-test zijn een mengelmoes: ongeveer 50 % van de moeder en ongeveer 50 % van de vader. Als je wil weten welke etniciteit van wie komt, zal je jouw ouders ook moeten testen.
De websites die ik heb uitgetest zijn:
Plaatsen en Personen
DNA-resultaten geven onze etniciteit/plaats van herkomst prijs en matchen ons met familieleden of moderne verwanten (uiteraard alleen met mensen die getest zijn en in de database zitten).
Plaatsen/Etniciteit
Hoe werkt dit nu juist? Ze vergelijken mijn DNA-staal met het DNA van mensen die vandaag al minstens 6 generaties lang in Engeland, Finland etc. wonen. Verschillende sites geven verschillende resultaten. Ze hebben namelijk elk hun eigen manier om dit te berekenen. Idealiter komen de resultaten wel een beetje overeen🙂
De resultaten gaan meestal ongeveer 6 generaties terug. Bij My Heritage gaan de resultaten tot wel 15 generaties terug. Vanaf de 7de generatie wordt het wel moeilijker voor de wetenschap om te bepalen waar die voorouders vandaan kwamen.
Het resultaat bestaat uit namen die we vandaag aan dat land/gebied of etniciteit geven. De ene site baseert zich op geografie en de andere site op etniciteit enz. Wat een etniciteit is, daar kan je een geheel eigen website aan besteden🙂!
De exacte plaats kan een DNA-test niet weergeven. Dan zouden al onze voorouders altijd op dezelfde plaats moeten gewoond hebben, maar ons verleden bestaat uit niet anders dan migraties. Mensen emigreren al duizenden jaren.
Het resultaat kan verschillen van site tot site. My Heritage labelt mij voornamelijk als Engels, maar Your DNA Portal labelt mij voornamelijk als Duits en Frans. Het is dus waarschijnlijk een mix.
Personen/Matchen
De grootte van een gedeeld DNA-segment wordt gemeten in cM (centimorgan). Hoe meer gemeenschappelijke segmenten of hoe langer het segment, hoe groter de match. Centimorgan is iets heel anders dan centimeter. Centimorgan bepaalt de genetische afstand en niet de fysieke afstand (1 cM is gelijk aan 1 miljoen basenparen). Iedereen heeft ongeveer 6800 cM DNA (al gebruiken sommige sites andere cijfers). Dat is dus ongeveer 3400 cM van elke ouder.
Om de verwantschap te berekenen deel je de gedeelde cM door 6800 en dan krijg je percenten. Bijvoorbeeld ouders: 3400/6800= 50 %.
De volgende tabel gebruikt procenten, maar je zou die tabel ook kunnen maken met cM. Gemakshalve gebruik ik nichten voor de term nichten en neven en zussen voor de term broers en zussen.
| Verwantschap | Gemiddeld Percentage |
| Ouders | 50 % |
| Zussen | 37.5 % – 50 % |
| Grootouders/halfzussen | 25 % |
| Overgrootouders/nichten | 12.5 % |
| Betovergrootouders | 6.25 % |
| Achternichten | 3.125 % |
| 2de nichten 1 keer verwijderd (kinderen van mijn achternichten) | 0.781 % |
Het zijn geen vaste percentages. Zo heb ik zelf iets meer DNA van mijn vader. De percentages verschillen van site tot site. Op My Heritage heb ik bv. 49.7 % DNA van mijn moeder en 50.3 % van mijn vader. Een ander voorbeeld: bij halfzussen of -broers kan het percentage variëren van 18% tot 33%.
Afstammelingen van dezelfde voorouders worden DNA-nichten en neven genoemd, ook al is het een verre match. Neven en nichten stammen dan af van verschillende kinderen van dezelfde voorouders (ENG: Most Common Recent Ancestor).
- Met mijn nichten deel ik dezelfde grootouders (ENG: first cousin).
- Met mijn achternichten dezelfde overgrootouders (ENG: second cousin).
- Met mijn 2de nichten 1 keer verwijderd dezelfde betovergrootouders enz (ENG: second cousin one time removed).
- …
De removed of verwijderd betekent dat het aantal voorouders tot de gemeenschappelijke voorouders niet gelijk oploopt. Voor de ene is het misschien 3 generaties en voor de andere vier.
- 1 keer verwijderd of once removed: 1 generatie
- 2 keer verwijderd of twice removed: 2 generaties
- …
| Ouders | 2 |
| Grootouders | 4 |
| Overgrootouders | 8 |
| Betovergrootouders | 16 |
| Directe voorouder, 5 generaties | 32 |
| Directe voorouder, 6 generaties | 64 |
| Directe voorouder, 7 generaties | 128 |
| Directe voorouder, 8 generaties | 256 |
| Directe voorouder, 9 generaties | 512 |
| Directe voorouder, 10 generaties | 1024 |
| Directe voorouder, 11 generaties | 2048 |
| Directe voorouder, 12 generaties | 4096 |
| … | … |
Waarom Testen?
Een DNA-match in combinatie met een papieren spoor is solid.
Ik heb het al enkele keren mogen ervaren dat een papieren spoor bevestigd wordt door een DNA-match. Kicken! Ik ben nu eenmaal een vrouw van middelbare leeftijd. Gun me dat pleziertje.
Of heel soms kan je de omgekeerde weg volgen. Iemand matcht DNA en je wil de Sherlock Holmes in je loslaten en het papieren spoor ontdekken.
Als je geadopteerd bent, kan het ook handig zijn om familie op te sporen of jouw roots te ontdekken.
Of gewoon voor de lol🎉.